Samoochrona ratownika

Podczas wykonywania wszelkich czynności przy poszkodowanym powinniśmy mieć założone rękawiczki lateksowe jednorazowego użytku. Chronią nas one przed bezpośrednim kontaktem z płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami poszkodowanego (możemy się tą drogą zarazić wieloma chorobami np. WZW, czy wirusem HIV). Mimo wszystko nieposiadanie rękawiczek nie zwalnia nas od obowiązku udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu.

Technika zakładania rękawiczek/zdejmowanie

1. Rękawiczki zakładamy jak najszybciej nie jest istotne w jaki sposób
2. Ponieważ na rękawiczkach najczęściej jest krew, nierzadko wymiociny, aby uniknąć kontaktu z płynami ustrojowymi poszkodowanego ważna jest odpowiednia metoda ich zdejmowania po użyciu:
• palcami lewej ręki chwytamy prawą rękawiczkę w okolicy śródręcza i ściągamy ja z ręki
• zdjętą prawą rękawiczkę zwijamy w lewej ręce
• palec wskazujący prawej ręki wsuwamy pod drugą rękawiczkę - nie dotykając jej zewnętrznej powierzchni, po stronie grzbietowej nadgarstka
• ściągamy lewą rękawiczkę palcem wskazującym - wywijając ją na lewą stronę
• całość zawiązujemy i wyrzucamy

Podejście do poszkodowanego

1. Podczas zbliżania się do poszkodowanego i próby nawiązywania kontaktu z nim należy zachować ostrożność
2. Podchodząc do poszkodowanego nigdy nie klękamy i nie siadamy od razu obok poszkodowanego. Najbezpieczniejsze jest ukucnięcie, ponieważ daje ono możliwość szybkiego odskoczenia w przypadku nieprzewidzianego, mogącego nam zagrozić zachowania ze strony poszkodowanego
3. W czasie wykonywania czynności ratunkowych staramy się nigdy nie przechodzić nad poszkodowanym.

Etapy udzielania pierwszej pomocy

1. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku
2. Kontrola czynności życiowych
3. Wezwanie pomocy
4. Dalsze udzielanie pomocy

Zasad postępowania z każdym poszkodowanym

1. Słuchaj i rozmawiaj
2. Pozostań przy poszkodowanym
3. Nie przenoś poszkodowanego
4. Nie sprawiaj dodatkowego bólu
5. Niech poszkodowany wykonuje jak najmniej ruchów
6. Komfort termiczny i psychiczny
7. Nie dawaj nic do jedzenia ani do picia, żadnych leków.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

1. Oceń co się stało
2. Oceń jakie są zagrożenia
3. Zadbaj o bezpieczeństwo twoje, poszkodowanego, osób postronnych
4. Jeżeli jesteś pewien że okoliczności wypadku nie zagrażają zdrowiu i życiu twojemu, poszkodowanego i innych osób przejdź do oceny stanu poszkodowanego

Ocena ilości i stanu poszkodowanych

1. Działania mające na celu ratowanie życia najbardziej poszkodowanych
• PPŻ
• Tamowanie masywnych krwotoków
• Zabezpieczenie poszkodowanych nieprzytomnych

Wezwanie pomocy

1. Zadzwoń pod numer:
• 999 - pogotowie ratunkowe
• 998 - straż pożarna
• 997 - policja

Jak rozmawiać z poszkodowanym

1. Poszkodowany przytomny
a)
• przedstaw się
b)
• uspokój poszkodowanego, powiedz że umiesz udzielać pierwszej pomocy
c)
• zapytaj:
• jak się nazywa
• co się stało
• czy coś go boli
• o inne dolegliwości
• czy kogoś powiadomić
• dowiedz się czy poszkodowany na coś choruje, jeśli tak to czy, i jakie bierze leki
• mów poszkodowanemu co w danej chwili robisz
• wyjaśnij także krótko dlaczego to robisz lub dlaczego o to pytasz
2. Poszkodowany nieprzytomny
Wtedy też musisz do niego mówić, być może ciągle cię słyszy
3. Słuchanie poszkodowanego
• słuchaj co poszkodowany ma do powiedzenia
• może martwi się materialnymi szkodami???
• traktuj poważnie jego pytania!!!
• poszkodowany często czuje się bezradny
• nigdy nie zostawiaj poszkodowanego bez opieki, jego stan może sie błyskawicznie zmienić
4. Poszkodowany agresywny
• zadbaj o własne bezpieczeństwo
• jeśli agresja ogranicza się do słów, przyjmij ją, nie złość się bo często tak się reaguje ze strachu
• mów poszkodowanemu spokojnie co masz zamiar zrobić i dlaczego
• spróbuj zająć czymś poszkodowanego
5. Osoba przestraszona
• bądź wyrozumiały, nie pomniejszaj osoby z powodu strachu
• bądź spokojny i cierpliwy
• zawsze mów w sposób spokojny i opanowany
6. Osoba apatyczna
• bądź spokojny i cierpliwy
• utrzymuj kontakt wzrokowy z poszkodowanym
• mów poszkodowanemu co masz zamiar zrobić i dlaczego
• spróbuj zająć czymś poszkodowanego
7. Osoba, która ma problemy z widzeniem
• bądź spokojny (spokojny głos zdobywa zaufanie)
• mów co robisz i dlaczego
• jak najwięcej objaśniaj co się dzieje dookoła
• objaśniaj nieznajome dźwięki
• jeśli jesteś przewodnikiem:
• połóż rękę poszkodowanego na swojej
• niech poszkodowany idzie obok ciebie
• ostrzegaj przed niebezpieczeństwami
8. Trudności w nawiązywaniu kontaktu słownego
• patrz prosto na poszkodowanego
• postaraj się znaleźć tłumacza
• poprzyj słowa gestami
• zobacz czy poszkodowany nie chce czegoś pokazać za pomocą gestów, mimiki
• jeśli masz do czynienia z osobą głuchoniemą mów wolno i wyraźnie nie zakrywając ust. Możesz też napisać co chcesz powiedzieć lub o co zapytać
9. Agresywny świadek
• zajmij się przede wszystkim bezpieczeństwem swoim i poszkodowanego
• nie reaguj emocjonalnie, pracuj spokojnie i nie daj sobie przeszkadzać
• nie dyskutuj, ogranicz się do zadawania konkretnych pytań
• staraj się zdobyć zaufanie, spróbuj zająć czymś osobę agresywną, czasem agresja jest oznaką bezradności
10. postępowanie z tłumem
11. pamiętaj żeby się przedstawić i powiedzieć że umiesz udzielać pierwszej pomocy
12. zadbaj o bezpieczeństwo poszkodowanego
13. staraj się włączyć świadków w udzielanie pomocy i upewnij się czy zadanie zostało wykonane
14. zwracaj się do konkretnej osoby
15. wydawaj krótkie, jasne polecenia
16. jeżeli na miejscu wypadku jest lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny, pamiętaj że to ty masz pomagać im, a nie oni tobie.

Ocena stanu poszkodowanego

1. Próba nawiązania kontaktu
• delikatnie potrząśnij za ramiona
• głośno zadaj pytanie: "co się stało"
2. Zapewnienie drożności dróg oddechowych
• odchyl głowę do tyłu
• unieś żuchwę do góry
3. Kontrola oddechu - 10s ( 2 do 3 wydechów- oddech prawidłowy)
• patrz
• słuchaj
• wyczuwaj
  UWAGA jeśli podejrzewasz uraz kręgosłupa, nie odchylaj głowy do tyłu!!!

Przyczyny zatrzymania oddychania

• Stan głębokiej utraty przytomności
• Zatrzymanie krążenia
• Zablokowanie górnych dróg oddechowych
• Zablokowanie dolnych dróg oddechowych
• Uraz klatki piersiowej

Przyczyny zatrzymania akcji serca

• Stan głębokiej utraty przytomności
• Zatrzymanie oddychania
• Zbyt duża utrata krwi
• Zawał serca
• Wychłodzenie organizmu
• Porażenie prądem

Podstawowe Podtrzymywanie Życia - PPŻ

1. Poszkodowany nie reaguje na próbę kontaktu
2. Zawołaj o pomoc
3. Udrożnij drogi oddechowe, skontroluj oddech
4. BRAK PRAWIDŁOWEGO ODDECHU
5. Wezwij pogotowie
6. 30 uciśnięć klatki piersiowej
7. 2 wdechy (6 i 7 pkt powtarzać)

Kontynuuj PPŻ do momentu

• Przybycia kwalifikowanej pomocy
• Aż ktoś cię zmieni
• Kiedy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać
• Ostatecznego wyczerpania sił

Sytuacje zwalniające od podjęcia PPŻ

• Rozczłonkowanie tułowia
• Dekapitacja
• Zwęglenie tkanek

Co to jest utrata przytomności???

Przyczyny utraty przytomności

• Omdlenie
• Uraz głowy
• Atak padaczki (epilepsji)
• Zatrucie
• Zaburzenia metaboliczne (najczęściej cukrzyca)
• Inny uraz

Zagrożenia dla poszkodowanego spowodowane utratą przytomności

• Nieprzytomny nie reaguje na utrudnienia w oddychaniu
• Język poszkodowanego może opaść na dno jamy ustnej i zablokować drożność dróg oddechowych
• Głęboka utrata przytomności może doprowadzić do zatrzymania oddychania i krążenia

Poszkodowany nie reaguje na próbę kontaktu:

1. Poproś o pomoc
2. Zapewnij drożność dróg oddechowych i skontroluj oddech
3. ODDECH PRAWIDŁOWY
4. Oceń czy poszkodowany nie ma innych urazów
5. Ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej
6. Wezwij pogotowie
7. Kontroluj stan poszkodowanego

Bezpieczeństwo w wypadkach drogowych

1. Przejedź obok miejsca wypadku i zaparkuj samochód w bezpiecznym miejscu
2. Oceń sytuację
3. Jeśli nie istnieje żadne bezpośrednie zagrożenie:
• rozlaną łatwopalną ciecz lub olej natychmiast zasyp piaskiem
• wyłącz silnik i włącz światła awaryjne
• umieść trójkąt ostrzegawczy na drodze tak, aby był widoczny
4. Absolutnie zabroń palenia w pobliżu uszkodzonego pojazdu
5. Poproś kierowców innych pojazdów które zatrzymały się w pobliżu aby wyłączyli silniki

Pożar

1. Ogień mały
• ugaś używając:
• piachu
• mokrej szmatki, ścierki, ręcznika
• wody
• gaśnicy
2. Ogień duży
• nigdy nie wchodź do płonącego lub zadymionego budynku
• jeśli znajdziesz się w płonącym budynku, uciekaj!!
• zawsze sprawdź dotykiem czy drzwi są zimne
• jeśli drzwi są gorące połóż pod nie mokrą ścierkę próbuj uciec inną drogą
• zamknij drzwi za sobą
• nie zamykaj drzwi na klucz

Porażenie prądem

1. Spróbuj usunąć przyczynę, wyłącz bezpieczniki
2. Spróbuj odłączyć poszkodowanego od źródła prądu
• odizoluj siebie od gruntu
• oddziel poszkodowanego od źródła elektrycznego za pomocą izolatora

Ulatnianie się gazu

1. Nie używaj żadnych urządzeń elektrycznych, zapałek itp itd
2. Wywietrz pomieszczenie otwierając okna i drzwi
3. Zakręć jeśli to możliwe źródło gazu
4. Powiadom odpowiednie służby

Wezwanie pomocy

1. Wezwij pomoc natychmiast po wstępnej ocenie stanu poszkodowanego, bądź zorientowany o jego stanie czynności życiowych.
2. Wezwij pogotowie natychmiast jeśli:
• jest duża liczba poszkodowanych
• jeśli nie można w sposób bezpieczny dotrzeć do poszkodowanego
• jeśli niebezpieczeństwo jest zbyt wielkie
3. Melduj zawsze w wezwaniu:
• co się stało i jakie są zagrożenia
• gdzie dokładnie służby mają się stawić
• kim są poszkodowani i w jakim stanie się znajdują PAMIĘTAJ aby się przedstawić!!!

Zatrucia

1. Drogi wnikania trucizn do organizmu
• układ pokarmowy
• układ oddechowy
• skóra
• błony śluzowe
• bezpośrednio do krwiobiegu
2. Objawy zatruć zależą od:
• rodzaju substancji
• ilości substancji
• sposobu działania substancji na organizm
3. Pierwsza pomoc przy zatruciach
• stan poszkodowanego
• jeśli nie reaguje na próbę kontaktu, postępuj jak z poszkodowanym nieprzytomnym
• jeśli jest przytomny, dowiedz się:
• jaka to była substancja
• kiedy się zatruł
• ile było substancji
• czy był sam
• wezwij pogotowie, zadzwoń do Centrum Informacji o Zatruciach: 0426579900
• zabezpiecz resztki trucizny
• kontroluj stan poszkodowanego

Omdlenie

1. Objawy
2. zawroty głowy
3. bladość
4. osłabienie
5. mroczki przed oczami
6. inne
7. Pierwsza pomoc przy omdleniu:
• spróbuj nawiązać kontakt
• poproś kogoś o pomoc
• zapewnij drożność dróg oddechowych i skontroluj oddech
• podnieś nogi i ręce poszkodowanego do góry, zapewnij drożność dróg oddechowych
• po odzyskaniu przytomności przez poszkodowanego pionizuj go stopniowo
• dowiedz się co spowodowało omdlenie
• jeżeli poszkodowany nie odzyska przytomności w ciągu 5min ułóż go w pozycji bocznej ustalonej i wezwij pogotowie

Zadławienie

1. Podział zadławień
• zadławienie lekkie
• poszkodowany może mówić, kaszleć oddychać
• zadławienie ciężkie
• cisza, świsty oddechowe, poszkodowany nie może oddychać, może być nieprzytomny
2. Pierwsza pomoc przy zadławieniu
• lekkim
• zachęcaj poszkodowanego do kaszlu i nie rób nic więcej
• ciężkim
• poszkodowany przytomny:
• zastosuj do5 uderzeń między łopatkami
• po każdym uderzeniu sprawdź czy ciało obce się nie wydostało
• jeżeli uderzenia nie pomogły, zastosuj do 5 uciśnięć brzucha UWAGA nie stosuj uciśnięć brzucha u kobiet w ciąży
• poszkodowany nieprzytomny
• bezpiecznie ułóż poszkodowanego na ziemi
• natychmiast wezwij pogotowie
• rozpocznij PPŻ - po każdej serii uciśnięć sprawdź czy ciało obce się nie wydostało

Atak serca

1. Objawy
• gniotący ból w klatce piersiowej promieniujący do lewego barku, karku,okolicy między łopatkowej, żuchwy
• bladość
• zasinienie ust
• duszność
• uczucie lęku
• zaburzenia rytmu serca
• zimne poty
2. Postępowanie
• ułóż poszkodowanego w pozycji półsiedzącej, rozluźnij uciskające części ubrania
• wezwij pomoc
• uspokój poszkodowanego
• nie pozwól mu na wysiłek
• zapytaj czy choruje na serce
• jeśli straci przytomność postępuj jak z każdym poszkodowanym nieprzytomnym
• jeśli posiada jakieś leki pomóż mu je zażyć
• stale kontroluj stan poszkodowanego

Epilepsja

1. Postępowanie
• w czasie ataku należy zabezpieczyć głowę i barki poszkodowanego (nie podkładać dłoni pod jego głowę)
• po ataku dokładnie oczyścić jamę ustną
• kontrola DOK
• ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej
wezwanie pomocy
• kontrola czynności życiowych
• komfort psychiczny i termiczny

Astma

1. Atak może nastąpić na skutek:
• wdychania, dotykania lub spożywania alergenu, na który dana osoba jest uczulona
• zdenerwowania
• infekcji takiej jak np przeziębienie
• niskiej temperatury otoczenia
2. Postępowanie
• rozluźniamy wszystkie uciskające części ubrania
• pomagamy poszkodowanemu przyjąć najwygodniejszą dla niego pozycję, która ułatwi mu oddychanie
• jeśli chory posiada inhalator, pomagamy mu go użyć
• w razie potrzeby wzywamy pomoc.

Wstrząs

1. Przyczyny wstrząsu hipowolemicznego
• obfity krwotok
• ciężkie urazy np zmiażdżenia
• rozległe oparzenia
• Objawy wstrząsu
• blada, zimna skóra
• poszkodowany czuje zimno
• przyspieszony, płytki oddech
• obniżone ciśnienie krwi
• osłabienie, apatia
• osłabienie czynności układu pokarmowego
• suchość błon śluzowych
• Pierwsza pomoc:
• postaraj się zminimalizować przyczynę wstrząsu
• wezwij pogotowie
• ułożenie poszkodowanego przytomnego w pozycji autoprzetoczeniowej, a nieprzytomnego w pozycji bocznej ustalonej
• kontrola stanu i czynności życiowych poszkodowanego

Udar cieplny

1. Objawy
• zaczerwieniona, gorąca skóra
• obfite poty
• bóle i zawroty głowy
• nudności i wymioty
• mroczki przed oczami
• uczucie ogólnego osłabienia
2. Pierwsza pomoc
• poszkodowanego przenieść do zacienionego, przewiewnego miejsca
• rozluźnić uciskające części ubrania
• stosować zimne okłady
• rozpoczynając od głowy, karku, dłoni, stopniowo przechodząc na klatkę piersiową
wezwać pogotowie
• kontrolować czynności życiowe

Ewakuacja

1. Jeśli uznasz że nie jest możliwe udzielenie pierwszej pomocy na miejscu zdarzenia, wtedy ewakuuj poszkodowanego w bezpieczne miejsce
2. Najlepiej zastosuj chwyt Rautek`a
3. W przypadku wypadku samochodowego:
• sprawdź czy pasy są odpięte, można rozciąć
• sprawdź czy nie są zgniecione nogi poszkodowanego
• stabilizuj głowę poszkodowanego
• uważaj aby nogi nie spadły na ziemię lub nie uderzyły o próg.

Krwotok

1. Przyczyną powstania krwotoku jest najczęściej:
• zadziałanie od zewnątrz gwałtownego urazu, na skutek którego skóra ulega przerwaniu powodując powstanie rany
• zadziałanie od zewnątrz tępego urazu, który nie zawsze może spowodować uszkodzenie skóry
• zranienie lub przerwanie naczynia ostrymi krawędziami złamanej kości
• samoistne pęknięcie naczynia krwionośnego na osłabionym w wyniku schorzenia odcinku
2. Ogólne objawy krwotoku
• ból
• bladość
• spadek temperatury ciała
• przyspieszone tętno
• obniżenie ciśnienia krwi
• osłabienie
3. Podział krwotoków:
• wewnętrzny: wewnątrz czaszkowy, śródtkankowy, np w wyniku złamania kości udowej lub miednicy, z narządów wewnętrznych do jamy otrzewnej.
• zewnętrzny pośredni: do przewodu pokarmowego, do płuc, drogą narządów rodnych, dróg moczowych
• zewnętrzny: jest to przerwanie ciągłości naczyń krwionośnych skóry i głębiej leżących tkanek i wydostanie się krwi poza obręb organizmu

Miejsca gdzie należy stosować ucisk na tętnice

1. Tętnica podobojczykowa
• rękę poszkodowanego odwodzimy do tyłu i uciskamy kciukiem tętnice w dole podobojczykowym
2. Tętnica pachowa
• rękę poszkodowanego opieramy sobie na ramieniu, tak by była zgięta w stawie barkowym pod kątem 90 stopni
• palcami 2 i 5 obu rąk obejmujemy łukiem bark poszkodowanego, a kciukami uciskamy tętnicę w dole pachowym
3. Tętnica ramienna
• na zgiętym ramieniu uciskamy tętnicę czterema palcami, przyciskając ją do kości między mięśniem zginaczem a prostownikiem ramienia
4. Tętnica udowa
• palcami 2 i 5 obejmujemy udo, a kciukami przyciskamy tętnicę do kości w połowie odległości między kolcem biodrowym przednim górnym a spojeniem łonowym
• w tym samym miejscu uciskamy pięścią
5. Tętnica podkolanowa
• lekko zgięte kolano obejmujemy kciukami z przodu, a pozostałymi palcami uciskamy naczynia w dole podkolanowym

Opaska uciskowa

• jeśli wystąpi krwotok tak silny, że założenie kolejno (jeden na drugi) 3 opatrunki uciskowe przesiąkają w szybkim tempie
• przy przygnieceniu kończyny ciężkim przedmiotem, po upływie 20 min przed usunięciem przedmiotu
• jeśli jest wielu poszkodowanych w ciężkim stanie i nie jesteś w stanie zająć sie wszystkimi jednocześnie.

Amputacja urazowa - pierwsza pomoc

1. Poszkodowanego posadzić lub położyć
2. Unieść zranioną kończynę powyżej poziomu serca
3. Zatamować krwotok metodami bezpośrednimi i pośrednimi, w razie niepowodzenia zastosować opaskę uciskową
4. Wezwać pomoc
5. Odnaleźć amputowaną część kończyny, zaopatrzyć jałowym opatrunkiem i włożyć do foliowej torebki, którą następnie umieścić w wodzie z lodem
6. Unieruchomić zranioną kończynę
7. Kontrolować czynności życiowe

Pierwsza pomoc

1. Krwotok zewnętrzny
• rannego połóż albo posadź
• zatamuj krwotok poprzez:
• metody bezpośrednie
• ucisk na ranę lub jałowy opatrunek uciskowy
• metody pośrednie
• uniesienie kończyny powyżej poziomu serca
• ucisk na tętnicę
• jeżeli u poszkodowanego pojawiają się objawy wstrząsu ułóż go w pozycji autoprzytoczeniowej
• wezwij pomoc
• kontroluj stan poszkodowanego i reaguj na zmiany
• krwotok z nosa - pierwsza pomoc
• poszkodowanego posadzić z głową pochyloną do przodu
• polecamy poszkodowanemu oczyścić nos
• wykonujemy ucisk na nasadę nosa
• robimy zimne okłady na kark i czoło poszkodowanego
• jeżeli krwawienie nie ustępuje po 10 min należy skontaktować się z lekarzem
2. Krwotok wewnętrzny
• krwotok do jamy czaszki
• przyczyną jest najczęściej ostry lub tępy uraz głowy
• objawy:
• ból głowy
• zaburzenia świadomości
• zaburzenia w odbiorze wrażeń zmysłowych np mroczki przed oczami, podwójne widzenie
• mdłości i wymioty
• może wystąpić utrata przytomności
• pierwsza pomoc
• poszkodowanego przytomnego układamy w pozycji półsiedzącej
• poszkodowanego nieprzytomnego układamy w pozycji bezpiecznej
• stosujemy zimne okłady na głowę
• krwotok do jamy otrzewnej
• przyczyną jest najczęściej tępy uraz brzucha, upadek z wysokości itp
• objawy
• ból
• twarde powłoki brzuszne
• mogą być widoczne siniaki
• mogą wystąpić wymioty
• pierwsza pomoc
• poszkodowanego przytomnego układamy w pozycji półsiedzącej z podkurczonymi nogami lub innej wygodnej dla poszkodowanego
• wykonujemy zimny okład na brzuch
• krwotok śródtkankowy
• przyczyną jest najczęściej tępy uraz, uderzenia itp
• objawy
• ból
• obrzęk
• siniak
• pierwsza pomoc
• stosujemy zimne okłady i unieruchamiamy jeżeli podejrzewamy jakiś poważniejszy uraz

Krwotok zewnętrzny pośredni

1. Krwotok do przewodu pokarmowego
• przyczyną mogą być zranienia ścian przełyku ostrymi krawędziami połkniętego przedmiotu lub krwawienie z żylaków przełyku, wrzodu żołądka lub dwunastnicy
• objawy
• ból
• krwiste chlustające wymioty w przypadku krwawienia z przełyku
• wymiociny przypominające fusy od kawy w przypadku krwotoku do żołądka
• pierwsza pomoc
• poszkodowanego przytomnego układamy w pozycji półsiedzącej z podkurczonymi nogami
• stosujemy zimne okłady na brzuch
2. Krwotok do płuc
• objawy
• ból
• kaszel z odpluwaniem spienionej krwi
• duszność
• szybki i spłycony oddech
• pierwsza pomoc
• poszkodowanego przytomnego układamy w pozycji półsiedzącej , lub innej ułatwiającej oddychanie poszkodowanemu
• stosujemy zimny okład na klatkę piersiową
3. Krwotok z dróg rodnych
• przyczyną są najczęściej patologie ciąży, nie należy mylić go z miesiączką
• objawy
• ból
• pierwsza pomoc
• posadzić poszkodowaną przytomną w pozycji półsiedzącej
• zrobić zimny okład na podbrzusze

Rany i bandażowanie

1. Rany - zasady postępowania
• krwawiących ran nie przemywamy
• nie używamy żadnych środków leczniczych np. wody utlenionej
• jeżeli rana jest zabrudzona oczyszczamy ja kantem gazika lub czystą wodą
• zakładamy opatrunek
2. Rana z ciałem obcym
• nie usuwaj ciała obcego
• nie poruszaj ciałem obcym
• unieruchom ciało obce
• załóż opatrunek

Oparzenia

1. Oparzenie to uszkodzenie skóry oraz tkanek podskórnych na skutek działania:
• wysokiej temperatury
• substancji chemicznych
• promieniowania jonizującego
• prądu elektrycznego
• tarcia
2. W zależności od głębokości oparzenia wyróżnia się 4 stopnie:
• stopień I - zaczerwienienie skóry, obrzęk, ból, pieczenie
• stopień II - j/w, pojawiają się pęcherze z żółtawym płynem surowiczym, towarzyszy im ostry ból
• stopień III - niebolesny, cechuje się martwicą całej głębokości skóry a także tkanek położonych głębiej
• stopień IV - zwęglenie tkanek - skrajna postać oparzenia
  ROZLEGŁOŚĆ OPARZEŃ MIERZYMY METODĄ DZIEWIĄTEK LUB METODĄ JEDNEJ DŁONI.
3. Oparzenia zagrażające życiu:
a)
• II, III i IV stopnia powyżej 20% ;powierzchni ciała
b)
• oparzenia głowy, szyi, klatki piersiowej, krocza
c)
• wszystkie oparzenia u dzieci i niemowląt
4. Pierwsza pomoc
• przy każdym oparzeniu należy przyjąć zasadę, że jest ono cięższe niż wydaje się na pierwszy rzut oka
• jeżeli na kimś zapali się ubranie należy okryć go kocem i poturlać po ziemi, po ugaszeniu płomieni zostawić w pozycji zastanej
• w przypadku oparzenia ręki należy zdjąć pierścionki, zegarek itp. jeżeli nie ma pęcherzy itp
• jeżeli odzież przylgnęła nie odrywamy jej
• oparzone miejsce schładzamy zimną wodą, kierując strumień powyżej rany przez ok 30 min, robiąc co jakiś czas przerwy w chłodzeniu
• po 30 min chłodzenia zakładamy na oparzone miejsce opatrunek osłaniający
• poszkodowanego przytomnego z rozległymi oparzeniami układamy w pozycji autoprzytoczeniowej w celu zapobiegania rozwojowi wstrząsu
• stale kontrolujemy stan poszkodowanego
5. Pierwsza pomoc przy oparzeniach chemicznych:
• oddzielić poszkodowanego od substancji żrącej
• nie zobojętniać substancji powodującej oparzenie
• jak najszybciej zmyć szkodliwą substancję dużą ilością chłodnej wody, tak aby woda spływała po ciele jak najkrótszą drogą, nie powodując żadnych oparzeń
• wezwać pomoc
• chłodzić zimną wodą przez 30 min
• po schłodzeniu zabezpieczyć uszkodzoną skórę opatrunkiem osłaniającym
• zabezpieczyć opakowanie i resztki substancji

Odmrożenia

1. Przyczyny odmrożeń:
• wilgoć na powierzchni skóry
• przemoczony ubiór (możliwość odmrożenia ciała mokrego jest 25 razy większa niż suchego
• wiatr
• ucisk spowodowany ciasnym ubraniem i obuwiem
• urazy (bandaże, opatrunki gipsowe)
• zły stan zdrowia, wcześniejsze odmrożenia
• stan po spożyciu alkoholu
• palenie tytoniu
• wiek dziecięcy lub starszy
W wilgotnym powietrzu może dojść do uszkodzenia tkanek nawet w temperaturze powyżej 0 stopni C.
2. Odmrożenia najczęściej dotyczą:
• nosa
• uszu
• policzków
• brody
• palców rąk i nóg
3. Zależnie od nasilenia objawów rozróżnia się cztery stopnie odmrożenia:
• I stopnień (powierzchowne)- początkowo pojawia się szczypiący ból (szybko mija), skóra staje się blada i zdrętwiała; po ogrzaniu skóra ulega zaczerwienieniu; powraca ból i pojawia się obrzęk; po pewnym czasie zmiany ustępują bez śladu
• II stopnień- występuje dodatkowo silny obrzęk i ból odmrożonych powierzchni; skóra przybiera zabarwienie sinoczerwone; tworzą się pęcherze
• III stopnień- skóra zmienia zabarwienie na sinawo-purpurową lub niebieskoczarną i jest ostro odgraniczona od części nieodmrożonej; na odmrożonej powierzchni tkanki ulegają obumarciu (nawet całe kończyny) poszkodowany nie odczuwa bólu
• IV stopnień- następuje całkowite zamarznięcie tkanek.
Na odmrożonej części ciała mogą się znajdować obok siebie powierzchnie z różnym stopniem odmrożenia.


4. Pierwsza pomoc
• Osobom, które uległy odmrożeniom, należy rozpocząć od zdjęcia im ozdób, rozluźnienia obcisłej odzieży i rozsznurowania lub zdjęcia butów.
• Najkorzystniejsze jest ogrzewanie odmrożeń ciepłem własnym poszkodowanego. Jego ciepłą ręką ogrzewa się nos,policzki, uszy i brodę.
5. Pamiętaj:
Przemarznięte ręce dobrze jest włożyć pod pachy Odmrożenie części ciała można rozgrzewać przez zanurzenie w wodzie. Kąpiel rozpoczyna się w wodzie o temperaturze 10 stopni C i przez 30 minut ogrzewa się ją stopniowo aż do temperatury 40 stopni C (o 1 stopień na minutę) Poszkodowanego trzeba owinąć kocami lub ciepło okryć. Przytomnym podaje się łyżeczkami gorącą, dobrze osłodzoną herbatę z sokiem malinowym. Na uszkodzone części ciała nakłada się opatrunek osłonowy z gazy posmarowanej wazeliną. Pęcherzy nie wolno przekłuwać. Nie należy również rozcierać i masować odmrożonych części ciała. Poszkodowanemu nie wolno podawać alkoholu. Nie wolno mu też palić tytoniu. Konieczna jest opieka lekarska.

Urazy kości i stawów

1. Skręcenie i zwichnięcie jest to przemieszczenie powierzchni stawowych kości względem siebie. Złamanie jest to przerwanie ciągłości kości, najczęściej z jednoczesnym uszkodzeniem naczyń krwionośnych i tkanek miękkich. Może ono być:
• zamknięte
• otwarte
2. Objawy złamania
• obrzęk
• ból
• nieanatomiczny wygląd
• ruchomość miejsca urazu
3. Pierwsza pomoc
• uszkodzone miejsca odsłaniamy tylko w przypadku podejrzenia istnienia rany, poprzez rozcięcie lub rozprucie ubrania
• jeśli jest to złamanie otwarte to tamujemy ewentualny krwotok i zakładamy na ranę jałowy opatrunek, uważając by nie wcisnąć wystającej kości
• w przypadku złamania unieruchamiamy przynajmniej dwa sąsiednie stawy, a w przypadku urazu stawu dwie sąsiednie kości
• NIE NASTAWIAMY I NIE PORUSZAMY ZŁAMANĄ KOŃCZYNĄ
• poszkodowanemu wydajemy polecenie by nie poruszał uszkodzoną kończyną
• kładziemy zimny okład na miejsce urazu - nie dotyczy złamań otwartych
• kontrolujemy wygląd palców na uszkodzonej kończynie oraz czynności życiowe poszkodowanego
• wzywamy pogotowie

Obrażenia kręgosłupa i czaszki

1. Przyczynami tych urazów mogą być:
• upadek z wysokości
• wypadek komunikacyjny
• skok do płytkiej wody "na główkę"
• silne uderzenie w głowę
• Objawy:
• brak lub osłabienie czucia dotyku
• porażenie lub niedowład kończyn
• promieniujący od kręgosłupa ból
• u poszkodowanych nieprzytomnych uraz kręgosłupa lub czaszki podejrzewamy w zależności od okoliczności wypadku
• Pierwsza pomoc:
• poszkodowanego unieruchamiamy w pozycji zastanej
• udrożnienie dróg oddechowych poprzez wysunięcie żuchwy do góry oraz rozluźnienie uciskających części ubrania
• wezwanie pomocy
• osobie przytomnej nie pozwól się poruszać, nie powinna zbyt wiele mówić
• kontroluj stan poszkodowanego

Urazy głowy

1. Objawy
• krótkotrwała utrata przytomności
• ból i zawroty głowy
• zaburzenia zmysłowe
• niepamięć wsteczna
• nudności, wymioty
2. Pierwsza pomoc
• poszkodowany przytomny - pozycja wygodna
• poszkodowany nieprzytomny - pozycja boczna ustalona
• wezwanie pogotowia
• zimny okład na miejsce urazu
• stała kontrola stanu poszkodowanego